Kampala – chaos, koningen en krokodillen
Wist je dat de naam Kampala van impala’s komt? Die sierlijke beestjes leefden hier ooit vrij op de zeven heuvels die samen de stad zouden worden. “Alle dieren kwamen hier samen,” zegt David, onze gids bij het koninklijk paleis. Ik zie het voor me: een vredige impala-meeting onder de Afrikaanse zon. Nu zijn het vooral druk met taxi’s, toeterende boda-boda’s en ander verkeer, maar het beeld is mooi.
Kabaka’s Palace, de martelkamers van Idi Amin, de Gaddafi Moskee, de Owino-markt en de Uganda Martyrs Shrine.
Ik ben maar één dag in Kampala, de hoofdstad van Oeganda. Veel te kort natuurlijk, maar gelukkig ben ik samen met Brian, een gids met gevoel voor timing en een goed humeur. Samen stellen we een programma op: Kabaka’s Palace, de martelkamers van Idi Amin, de Gaddafi Moskee, de Owino-markt en de Uganda Martyrs Shrine. Dat zou moeten lukken. Toch?
De president komt langs
Nou, niet helemaal. Net als we de stad willen inrijden, staat alles muurvast. Weg afgezet. “De president komt eraan,” zegt Brian gelaten. “Dit kan wel een uur duren.” En jawel, gewapende soldaten nemen stelling, motoragenten zoeven voorbij, en dan… knipperende zwaailichten en een colonne hardrijdende auto’s. President Museveni maakt zijn entree. Ik maak snel een filmpje, toch bijzonder als er een staatshoofd voorbij zoeft?
Meteen verwijderen
Fout. Nog geen tien seconden later staat er een zwaarbewapende soldaat naast onze auto. “Verwijder de video.” Ik knik, slik, en wis. Het is tenslotte pas dag één van mijn reis en ik wil mijn telefoon liever niet afstaan. Ik denk aan Rutte op z’n fiets bij het Binnenhof. Andere wereld.
Museveni president vanaf 1986
Museveni zit sinds 1986 stevig in het zadel. Hij beloofde stabiliteit, economische groei en werd ooit geprezen als een hoopvolle leider van een nieuwe generatie. En ja, er is vooruitgang geboekt – infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg – maar intussen wijzigde hij de grondwet zodat hij aan de macht kon blijven. Zijn vrouw en dochter zijn minister, zijn zoon is generaal én beoogd opvolger. Niet iedereen is daar blij mee. De zorgen over mensenrechten en democratie zijn reëel.
Koning zonder macht, paleis met verleden
Geliefder dan de president is de koning van Buganda. Die keerde in 1993 terug na ballingschap, en woont sinds 1997 weer in zijn paleis in Kampala. Geen politieke macht, wel een belangrijk cultureel symbool. Het paleis – volgens gids David geïnspireerd op een Engels paleis – ligt op een glooiend terrein. Er is zelfs een soort ‘royal lane’ tussen het werkpaleis en het woonpaleis. Toeval of niet, net als ik er ben, komt de koning aangereden. David knikt geruststellend: “Je mag gerust foto’s maken. Hij is een aardige man.”
Martelkamers van Idi Amin
Een paar honderd meter verderop liggen de beruchte martelkamers van Idi Amin. De overgang van het paleis naar bunkers is onwerkelijk. Schokkend en stilmakend. Als je de kans krijgt: kijk de film The Last King of Scotland. Amin regeerde van 1971 tot 1979. Onder zijn brute bewind stierven naar schatting 300.000 mensen. Tegenstanders werden gevoerd aan krokodillen of verdwenen in deze kamers. In 1972 joeg hij de Aziatische gemeenschap het land uit, wat de economie ruïneerde. Hij werd uiteindelijk verdreven door Tanzaniaanse troepen.
Na zoveel zwaarte is het tijd voor lucht. Althans… een ander soort hectiek.
New Taxi Park: georganiseerd gekkenhuis
Op naar New Taxi Park – een gigantisch plein vol minibusjes die in Oeganda “taxis” heten. Alles beweegt. Mensen. Bussen. En dat kriskras door elkaar. Regelmaat is er niet, leven des te meer. Van bovenaf gezien lijkt het park op een bord spaghetti: witblauwe busjes krioelen als mieren door elkaar. Tussen de voertuigen door laveren verkopers, bagagedragers, roepende chauffeurs en reizigers met kippenmanden. Samen met Brian steek ik het plein over. Uitwijkend voor bussen die plotseling achteruit rijden, hopend dat je niet wordt overreden. Het is chaotisch, luidruchtig, stoffig én fascinerend.
Mocht je in Kampala zijn en tijd hebben; kijk of je het plein van bovenaf kunt bekijken, het is schitterend.
Owino market
Daarna lopen we de Owino Market op. Wát een plek. Een levend doolhof van smalle steegjes, stapels kleding uit Europa, geurige kruiden, plastic spullen, schoenen, tassen – en overal mensen. Veel mensen. Iedereen wil iets verkopen of even iets roepen. “Hey Musungu!” klinkt het regelmatig.
Matooke met pindasaus
Wat me opvalt: pinda’s. Veel pinda’s. Ze worden gemalen tot een saus die gegeten wordt bij matooke (gestoomde kookbanaan). Een nationaal gerecht, al zou je dat niet zeggen als je het proeft zonder saus – een vrij smaakloze bedoening, maar met pindasaus: top.
Gaddafi Moskee: 272 treden naar uitzicht
Daarna is het tijd voor wat rust. Of nou ja… eerst 272 traptreden beklimmen naar de top van de Gaddafi Moskee. Gebouwd met geld van – je raadt het – Gaddafi, de Libische leider en vriend van Idi Amin. Het is de grootste moskee van Oost-Afrika en op vrijdag kunnen hier tot 25.000 gelovigen terecht. De klim is de moeite waard: vanaf de minaret zie je de stad in al haar chaotische glorie en zijn de heuvels goed te zien. Op de ene heuvel een moskee, op de andere een katholieke kerk, op weer een andere de universiteit. Kampala in 360 graden. Groen en glooiend.
Munyonyo Martyrs Shrine: geloof, macht en tragiek
Tot slot bezoeken we de Uganda Martyrs Shrine.
Uganda Martyrs Shrine – Munyonyo
In mei 1886 liet koning Mwanga II in Munyonyo een groep jonge christelijke hovelingen arresteren. Ze weigerden afstand te doen van hun geloof – iets wat de koning zag als ongehoorzaamheid en een bedreiging voor zijn gezag. De situatie was complex: Buganda stond onder druk van missionarissen, islamitische invloeden en koloniale dreiging. Sommige bronnen suggereren zelfs dat Mwanga aanvankelijk een goede band had met zijn hovelingen, maar dat hij door raadgevers tegen hen werd opgezet. Wat begon in Munyonyo, eindigde in Namugongo, waar velen werden geëxecuteerd. Vandaag is de plek een serene herdenkingssite, met de Muwafu Tree waar het vonnis viel, een doopmonument, beelden en een moderne basiliek. Minder bekend dan Namugongo, maar het beginpunt van een indringende geschiedenis.
Andere bezienswaardigheden in Kampala die de moeite waard zijn
Ik ben maar kort in Kampala geweest en heb vooral het centrum – downtown – gezien. De stad is enorm en kent heel verschillende gezichten. Er zijn ook wijken met een totaal andere sfeer, waar je chique restaurants, ambassades en stijlvolle clubs vindt. Maar op basis van mijn korte bezoek kan ik in ieder geval dit zeggen: ik heb me geen moment onveilig gevoeld. Kampala voelde verrassend relaxed, is groen en gaaf!
Als je wat langer in Kampala blijft, overweeg dan zeker ook:
Kasubi Tombs: Koninklijke begraafplaats van de Buganda-koningen en UNESCO Werelderfgoed. Een belangrijke spirituele plek met indrukwekkende traditionele architectuur.
Uganda Museum: Oudste museum van Oost-Afrika, met traditionele muziekinstrumenten, gereedschap, hutten en koloniale geschiedenis.
Ndere Cultural Centre :Voor wie dans, muziek en eten wil combineren. Op weekendavonden is er een cultureel spektakel met optredens uit verschillende regio’s.
Bahá’í Temple :De enige Bahá’í-tempel in Afrika, vredig gelegen op een heuvel. Mooie plek om even tot rust te komen.