Südschwarzwald-Radweg, hoe ik ongelijk kreeg in het Zwarte Woud

Fietsen in het Zwarte Woud 

Het was reisgenoot J’s plan. Niet het mijne.
“Laten we gaan fietsen in het Zwarte Woud,” zei hij. “Ik wil de Südschwarzwald Radweg wel eens doen.”
Mijn eerste gedachte: saai, weinig smakelijk eten voor mij als vegetariër, en lange, eentonige fietsroutes.
Kortom: niet per se mijn idee van vakantie. Maar goed, ik zei ja.

Opa en Oma in het Zwarte Woud

Misschien zat daar nog iets anders onder.
Mijn opa en oma gingen vroeger altijd naar het Zwarte Woud. Elk jaar weer, met eindeloos enthousiasme. Ze kwamen terug met verhalen over het uitgebreide ontbijt, de medereizigers die ze in het hotel hadden ontmoet, en souvenirtjes in de vorm van een koekoeksklok. In die volgorde. En ik?
Ik plakte er zonder nadenken een label op: Duitsland = degelijk, saai, weinig te beleven.
En hoe kan het ook anders… ik had ongelijk.

Even tussendoor: wat is dat Zwarte Woud eigenlijk?

Het Zwarte Woud (Schwarzwald) ligt in het zuidwesten van Duitsland en is een uitgestrekt middelgebergte van zo’n 160 kilometer lang. Vol dichte bossen, schattige vakwerkdorpen en af en toe een koe met een bel. Het heet Schwarzwald vanwege de donkere dennen- en sparrenbossen – vroeger vonden de Romeinen het hier al behoorlijk ondoordringbaar. De hoogste top is de Feldberg (1.493 meter), en je vindt hier alles van kuuroorden tot koekoeksklokken. Sinds 2014 is een deel officieel Nationaal Park, waar de natuur lekker haar gang mag gaan. En ja, die Schwarzwälder Kirschtorte komt hier écht vandaan.

De Südschwarzwald Radweg

Meteen vanaf het begin was ik om. De Südschwarzwald Radweg bleek een route vol verrassingen. Sprookjesachtige bossen, heldere meren, kneuterige dorpjes met pastelkleurige huisjes, en zelfs een dagje kuuroord met een stel Duitse pensionado’s waar ik stiekem veel plezier aan beleefde.
We namen gewoon onze eigen e-bikes mee van huis. De Duitse heuvelen fietste ik fluitend op. 

Begin van de route in Hinterzarten

We begonnen in Hinterzarten, waar de lucht al meteen naar vakantie rook. Een hotel met houten balkons, en je voelt het: hier is het leven traag en goed. Via de glinsterende Titisee reden we naar Lenzkirch. Ik had nog wel iets langer bij de Titisee willen blijven. Nooit gedacht dat het hier zo mooi zou zijn.

Bonndorf en Stühlingen op de Südschwarzwald- Radweg

Het Hoch Schwarzwald: adembenemend mooi. Gelukkig hoefden we niet te hijgen — dank je, e-bike. Via Bonndorf en Stühlingen gleden we over brede paden de heuvels door. In Waldshut en Obereggingen volgden we de Rijn, met uitzicht dat vanzelf motiveert.

Laufenburg

En toen, ineens: Laufenburg. Zo’n stadje dat zo op een folder kan. Gekleurde huizen aan het water, een oud bruggetje, sfeervolle straatjes en steegjes. Een perfecte plek om te overnachten — en dat deden we. We hadden een kamer met uitzicht op de Rijn, die hier de grens vormt tussen Duitsland en Zwitserland.

Duits kuuroord

Het bleef zo mooi. Vanuit Bad Säckingen en Basel — langs de Rijn, tussen Zwitserse stadse drukte en strak design — reden we terug Duitsland in, naar Bad Krozingen. Jawel, een écht Duits kuuroord, compleet met thermaalwater, voetenbaden en ligstoelen in Romeinse zuilengalerijen. Ik moest reisgenoot J nog wel even over de streep trekken. Wellness met bubbelbaden en oudere Duitsers in badjas was niet bepaald zijn idee van vakantieplezier. Maar het is geven en nemen in een relatie...

Bad Krozingen, Vita Classica Therme

Dus brachten we een hele dag door in Vita Classica Therme, het bekende kuurcentrum van Bad Krozingen, en deden wat de locals doen: zwembad in, zwembad uit. Voetenbad in, voetenbad uit. Ik besloot de boel eens goed te verkennen. De Vita Classica Therme bleek namelijk meer te bieden dan alleen bubbelbaden en voetenkuurtjes. Naast het thermaalbad zijn er ook internationale wellnessruimtes: Japanse, Marokkaanse en Turkse baden, zelfs een Ayurvedacentrum. Alles keurig geordend op Duitse wijze. Reisgenoot J. bleef ondertussen onverstoorbaar liggen in zijn relaxfauteuil, met uitzicht op de zuilengalerij en zijn badjas strak dichtgeknoopt. Ook een vorm van wellness.

De Duitse badencultuur

Duitsers nemen hun gezondheid serieus — op een heel relaxte manier. Baden, sauna’s, Kneipp-wandelingen, mineraalwaterkuren en zelfs voetenbaden zijn hier vormen van zelfzorg. Veel mensen, vooral ouderen, trekken er regelmatig voor naar een Kurort, vaak deels vergoed door de zorgverzekering. Denk aan Gehwol-voetencrème, Kneipp-badzout, trage wandelingen en natafelen in badjas: wellness is hier geen luxe, maar bijna cultuurgoed.
Die hele badencultuur, dat idee dat gezondheid iets is om met aandacht te vieren — dáár zijn de Duitsers zó goed in.

Waarom heet alles hier ‘Bad’?

In Duitsland mag een plaats pas “Bad” aan zijn naam toevoegen als het officieel erkend is als kuuroord. Daarvoor moet het aan strenge eisen voldoen: denk aan een geneeskrachtige bron (zoals mineraal- of thermisch water), goede medische voorzieningen en gespecialiseerde wellnessbehandelingen. Het is dus niet zomaar een leuke naam, maar een kwaliteitskeurmerk voor gezondheidstoerisme.

Freiburg

Na het badderen en relaxen reden we tenslotte door naar Freiburg, waar we tussen de studenten en straatmuzikanten fietsten alsof we er zelf woonden. Het voelde los, levendig, bijna vertrouwd. Een perfect eindpunt van onze tocht.

Wat me is bijgebleven?

De afwisseling. De stilte in het bos. De Rijn die kilometers lang met ons mee stroomde. Taarten en bier onderweg.
En vooral dat ik dacht: dit is zó dichtbij — waarom doet niet iedereen dit?Dus J, bij deze: je had gelijk.
En opa en oma? Die waren hun tijd ver vooruit.

Praktisch: wil jij ook fietsen in het Zwarte Woud?

De Südschwarzwald Radweg is een ronde van zo’n 248 kilometer door het zuiden van het Zwarte Woud. De route loopt grotendeels over autovrije paden, is uitstekend bewegwijzerd, en met een e-bike goed te doen voor recreatieve fietsers.

Meerder startpunten op de Südschwarzwald-Radweg

Je kunt op meerdere plekken starten. Wij begonnen in Hinterzarten, vlak bij Freiburg — een fijne plek om je tocht rustig te starten. Overnachten kan gemakkelijk onderweg: het barst van de gastvrije Gasthöfe, pensions en kleine hotels, vaak met een fietsenstalling of oplaadpunt.

Radtourenbuch

Wij kochten vooraf dit handige routeboekje, het Radtourenbuch bij de VVV. Daarin staan kaartjes, hoogteprofielen, tips voor stops, hotels én restaurants (ook voor vegetariërs). Een aanrader voor wie zelf wil plannen.

Je kunt de route zelf fietsen of laten organiseren via een reisorganisatie die bagagevervoer regelt. Maar dit keer paste mijn bagage prima in de fietstassen – en dat gaf ons juist vrijheid onderweg. We hadden onze eigen fietsen mee en hoefden alleen even uit te zoeken waar we de auto een paar dagen gratis konden parkeren. Ook dat was zo geregeld. Weer een pluspuntje voor Duitsland.