Polonnaruwa hoofdstad van Sri Lanka
Sri Lanka is een van de meest afwisselende bestemmingen die ik ken. Het ene moment sta je oog in oog met olifanten op safari, het volgende wandel je door eeuwenoude tempels en paleisruïnes. In de 11e en 12e eeuw was Polonnaruwa de glanzende hoofdstad van Sri Lanka. Vandaag de dag is het een uitgestrekt terrein met stoepa’s, paleisruïnes en tempels die herinneren aan die bloeitijd. En de beste manier om dit alles te ontdekken? Gewoon op de fiets.
Op fiets langs de ruïnes
En dat deden wij – gelukkig met onze geweldige gids Sujan, want zonder hem hadden we waarschijnlijk vooral rondjes gereden. Het terrein is groot en de fietsen niet echt geweldig, maar we trapten toch dapper langs de oude ruïnes, luisterend naar de verhalen van koningen, monniken en boeddhistische kunst.
Ruïne van het koninklijk paleis
In het hart van Polonnaruwa staat de ruïne van het koninklijk paleis van koning Parakramabahu I. Ooit telde dit bouwwerk zeven verdiepingen en honderden kamers – nu rest alleen nog het onderste deel van baksteen, met gaten waar vroeger de houten balken lagen. Je hoeft niet veel fantasie te hebben om je voor te stellen hoe imposant dit paleis in de 12e eeuw moet zijn geweest.
Gal Vihara hoogtepunt van Polonnaruwa
Het hoogtepunt van Polonnaruwa? Zonder twijfel Gal Vihara. Een granieten rotswand waarin vier Boeddhabeelden zijn uitgehouwen: een zittende, een mediterende, een staande en een liggende Boeddha. Zo groot, zo harmonieus, en allemaal uit één stuk steen – ik kon mijn ogen er niet vanaf houden.
Katikavata
Wat ik zo bijzonder vind: Gal Vihara was niet alleen een plek van kunst en devotie, maar ook van regels. Koning Parakramabahu I (1153–1186) liet hier de Katikavata uithakken: een strikte kloosterwet die de basis moest vormen voor eenheid in het boeddhisme.
Regels voor de monniken
Koning Parakramabahu vond dat het boeddhisme in zijn rijk verwaterd was. Monniken leefden te luxe, de discipline verslapte en verschillende stromingen lagen elkaar meer dwars dan dat ze samenwerkten. Tijd dus voor hervorming. Hij greep in en stelde duidelijke regels op: monniken moesten leven zonder luxe, met strikte discipline. Hun dagen draaiden om studie en meditatie, met moreel gedrag als hoogste goed – eerlijk, sober en niet gehecht aan rijkdom. En misschien wel het meest bijzonder: alle verschillende boeddhistische stromingen moesten voortaan samenkomen in één orde.
Spiritualiteit met discipline
Het idee dat een koning bijna duizend jaar geleden niet alleen het geloof naar zijn hand zet, maar dat ook nog eens letterlijk in steen laat hakken... dat vind ik erg bijzonder. De Boeddhabeelden stralen een enorme rust uit, maar de regels ernaast fluisteren: spiritualiteit is niet alleen zweven, het is ook gewoon keiharde discipline.
Finkers zong het al: “Ik vind romantiek best, maar het moet wel betaalbaar blijven.” Terwijl ik om me heen kijk, besef ik hoe waar dat is. Want of het nu om romantiek of spiritualiteit gaat – het moet niet alleen mooi klinken, maar ook werken in de praktijk.