Volken van Namibië

Bijzondere volken van Namibië 

Eerste kennismaking

De eerste dag van onze reis door Namibië zijn we in Windhoek. Bij een souvenirstalletje word ik aangesproken door een vrouw met haar lange haar in grote uitbundige oranje strengen, een klein leren rokje om haar middel, de blote borsten pontificaal vooruit. De verschillende gekleurde armbanden worden in een hoog tempo aan mij getoond, ze is alert op mijn reactie. Ietwat gegeneerd probeer ik niet naar haar borsten te kijken-gewoon doen alsof het de gewoonste zaak van de wereld is- iets kopen bij een half ontblote dame. Het ongemak ligt volledig bij mij, zij lacht, komt steeds met meer armbanden aan.

De Himba

De verkoopster behoort tot de Himba, één van de meest opvallende volken  in Namibië die nog grotendeels vasthouden aan de traditionele manier van leven en kleden. Blote borsten, veel kettingen en rokjes en versierselen van geitenleer. Lees meer over Himba Namibië.

Dit was een eerste kennismaking met een bijzonder volk in Namibië. Later gedurende de reis ontmoette ik Herero, Ovambo, Damara, Duitsers, Basterds en San. In totaal zijn er 13 verschillende volkeren in Namibië. Juist deze verscheidenheid aan mensen met hun eigen cultuur en taal maakt het reizen in Namibië zo interessant.

Voormalige Duitse kolonie

Namibië is een voormalige kolonie van Duitsland. In een aantal stadjes zoals Windhoek, Lüderitz en Swakopmund is de erfenis daarvan duidelijk te zien. Gebouwen in een typische Duitse stijl, de straatnamen Duits en je kunt er zelfs sauerkraut met currywurst bestellen. Buiten het centrum zie je de townships, een erfenis van de Zuid Afrikaanse periode.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog veroverde Zuid-Afrika Namibië op de Duitsers en in 1920 werd Namibië toegewezen aan Zuid-Afrika. Namibië is pas sinds 21 maart 1990 onafhankelijk.

Duitse overheersing in Namibië 

De kolonisatie heeft zijn sporen achtergelaten. De geschiedenis van de Duitse overheersing in Namibië is kort, maar wreed. Het land heette tussen 1884 en 1915 Duits-Zuidwest-Afrika. In het nog jonge Duitse Keizerrijk, dat niet kon verkroppen dat het de Europese slag om de o zo lucratieve koloniën had gemist, raakte men in de ban van de diamantvondsten die in Namibië werden gedaan. In groten getale gingen Duitsers scheep om hun geluk te beproeven, waarbij ze de lokale bevolking vaak hardhandig van hun land verjoegen. In 1904 kwamen eerst de Herero en daarna ook de Nama in opstand tegen de koloniale overheerser, die terugsloeg met een leger van 15 duizend man. Daarbij is waarschijnlijk zo’n 70 procent van de Herero en 50 procent van de Nama omgekomen. De overlevenden werden opgesloten in concentratiekampen waar ze dwangarbeid moesten verrichten, en waar veel mensen alsnog stierven door gebrek aan voedsel en hygiëne. ( bron; De Volkskrant 28 mei 2021)

Oorspronkelijke bevolking, de San

De oorspronkelijke bevolking van Namibië is de San, ook wel bekend als de bosjesmannen. Deze naam kregen ze van de Nederlanders die in de Kaap aankwamen. Een aparte naam voor het oudste volk op aarde. Er zijn nog weinig San die op traditionele wijze leven, veel oude gebruiken zijn in de vergetelheid geraakt.. Vroeger leefden deze nomaden van de jacht en overleefden in de woestijn door water te halen uit planten. In de Bagatelle lodge waar ik een paar dagen was, zijn er excursies waarbij de San hun traditionele manier van leven demonstreren. Welke sporen zijn er, welke planten zijn eetbaar, hoe maak je vuur en hoe bewaar je water (in een struisvogel-ei)? Alles voor de toeristen uiteraard, na afloop gaat de lendendoek af en de spijkerbroek aan.

De San zijn te herkennen aan de fijne trekken in hun gezicht. Een mooi voorbeeld van de cultuur van de San zie je nog in de vele prachtige rotstekeningen. Lees hier over The White Lady.

Het is de San net zo vergaan als de Aboriginals en de First Nations in Canada en Amerika. De mooie oude cultuur is verdwenen, ze zijn onder de voet gelopen door de nieuwe bewoners.

Basters

De Basters zijn afstammelingen van Nederlanders uit de kaapkolonie en vrouwen van Afrikaanse stammen. In de plaats Rehoboth ( Tot hier heeft de Heer ons geleid"), de kleine plaats met een kleine 29.000 inwoners en met meer dan 10 (!) kerken wonen veel Basters.Ze dragen hun naam vol trots.

Ovambo

De 1 miljoen tellende Ovambo stam, die in het hoge noorden woont, is de grootste bevolkingsgroep in Namibië. Veel Ovambo trekken naar Windhoek, op zoek naar werk.

Herero

De circa 126.000 Herero leven meer in het centrum van het land en zijn bekeerd tot het katholieke geloof door Duitse missionarissen. 

De Herero vrouwen zijn niet te missen. In grote victoriaanse jurken schrijden ze over de straat, een enorme hoed met een soort horens op het hoofd. De Herero zijn oorspronkelijk nomadische veehouders waarvan de status bepaald wordt door het aantal koeien dat ze bezitten. Mijn eerste gedachte toen ik een Herero vrouw zag lopen was;"Waarom lopen zij verkleed rond?". Later begreep ik dat met name oudere Herero vrouwen zich kleden als hun grootmoeders die daardoor gedwongen werden door de Duitsers. Uit angst voor opwinding bij de mannen werden de Hereo vrouwen gedwongen zich decent te kleden, lees Victoriaanse jurken tot op de enkels. Na het vertrek van de Duitsers hielden ze vast aan hun kleding. Volgens onze gids zijn er steeds minder vrouwen die zo gekleed gaan, maar met bijzondere gelegenheden halen ook de jonge dames de jurk uit de kast.

Damara

In Damaraland bij de Brandberg waar ik de The White Lady bezoek ontmoet ik Ingrid, een trotse Damaravrouw. De Damara vormen een van de oudste bevolkingsgroepen van Namibië. Van oudsher zijn het veehouders die ook gewassen verbouwden. Oorspronkelijk leefden ze in de meer centraal gelegen gedeelten van Namibië, maar ze werden daar door andere bevolkingsgroepen als de Herero verdreven. Het huidige Damaraland is in 1974 door Zuid-Afrika tot een soort thuisland uitgeroepen. Toch leeft maar een kwart van de Damara in dit gebied. 

Damaraland staat bekend om de grote collectie rotsschilderingen waaronder de eerder genoemde White Lady.