Rotstekeningen, eeuwenoude communicatie
Eeuwenoude rotstekeningen intrigeren. Hoe leefden de mensen die deze tekeningen maakten, wat is de betekenis ervan? Vandaag zal er meer duidelijk worden, we bezoeken de Brandberg in Namibië met de beroemdste rotstekening van Namibië en misschien zelfs wel van heel Afrika; The White Lady, de witte dame. Een rotstekening van duizenden jaren oud.
The White Lady
Alleen de naam spreekt al tot de verbeelding. Wat doet een witte dame in een grot in Namibië in een tijd waarin alleen jagende nomaden zoals de Koi San hier woonden? Mijn fantasie slaat meteen op hol. Zou ze ontvoerd zijn? Is het misschien een Albino?
The White Lady
Damara gids
Onder leiding van de lokale gids Ingrid, een Damara vrouw, wandelen we op de Brandberg naar de rots waar The White Lady staat afgebeeld. Ingrid is gekleed in traditionele Damara kleding, een groene jurk met gele biezen en een bijpassend groene hoofddoek. Een trotse dame die duidelijk articulerend het verhaal vertelt.
Wandeling
Het is 2,5 kilometer naar de rots, onderweg staat Ingrid stil bij bijna elke boom en oefent net zolang met ons tot we de naam van de boom kunnen uitspreken. Het is in haar lokale taal; ik kan er geen woord meer van reproduceren. Enkele Nederlandse namen herinner ik me nog wel; acacia’s, moringa’s en kandelaarsstruiken.
Vernoemd naar een Duitse vrouw
Haar naam doet Europees aan, ze vertelt dat ze is vernoemd naar de Duitse werkgeefster van haar Oma. Ingrid heeft onze groep goed onder controle, ze wacht tot alle fotografen uit de groep weer bij de groep zijn aangesloten en loopt gedecideerd voorop. Het is nog koel als de wandeling begint, de temperatuur loopt al snel op. Deze wandeling is geen aanrader op het heetst van de dag. Het terrein is vrij vlak, pas het laatste deel worden de stenen steeds groter en moeten we klimmen.
Maack's Shelter
Na ongeveer een 2,5 kilometer komen we aan bij een overhangende rots, Maack’s Shelter, genoemd naar Reinhard Maack die de White lady ontdekte in 1917.
Water gooien op The White Lady
Voordat we daadwerkelijk bij de tekeningen komen moeten we onze waterflessen achterlaten. Door schade en schande wijs geworden noem je dat. Toeristen gooiden water op de tekeningen om het beter te kunnen zien. Wat bezielt mensen om zo om te gaan met een eeuwenoude rotstekening? Vandaar de voorzorgsmaatregelen die er nu nog zijn. Niet meer de tralies zoals vroeger maar toch even een afstand. Je kunt The White Lady nu alleen nog bezoeken met een officiële gids. Ik ben er blij mee, Ingrid kan boeiend vertellen. Zoals ze ons over de Brandberg leidde, zo leidt ze ons met haar aanwijsstok over de tekening.
In 1929 kwamen de aantekeningen van Maack in handen van de bekende Franse antropoloog Henri Breuil terwijl hij Zuid-Afrika bezocht. Breuil suggereerde dat de Brandberg bezocht zou kunnen zijn door Egyptenaren en noemde het schilderij voor het eerst The White Lady. Het heeft iets tegenstrijdigs. De oorspronkelijke bevolking maakte prachtige schilderingen en de ‘buitenlanders’ staan ermee in de belangstelling.
Doel van rotstekeningen
Allereerst de belangrijkste vraag; wat was het doel van de rotstekeningen? Ingrid;” de rotstekeningen waren er om drie redenen, communicatie, educatie en sjamanisme. Communicatie met mensen die ook in het gebied kwamen, uitwisseling van informatie over de aanwezige dieren of andere dingen. De tekeningen zijn in één kleur, monochroom of meerdere kleuren, polychroom. De ‘verf’ die gebruikte werd bestond uit fijngemalen ijzerhoudende stenen die werd gemixt met bloed en vet van dieren. Sap van planten en eiwit was het bindmiddel van de verf. De witte verf werd gemaakt van Caliche-een gesteente-, klei, vogelpoep en beenderen. Zwarte verf werd gemaakt van Mangaan”.
Wie is The White Lady?
Ik zie op de wand van de rots een groep mensen en dieren, The White Lady is het duidelijke middelpunt. Ze draagt een pijl en boog in de ene hand en een soort kelk in de andere hand. Haar hele lichaam is witgeschilderd. Vlak achter haar een andere figuur die haar lijkt vast te houden. Ingrid houdt ons niet langer in spanning. De belangrijkste vraag wordt beantwoord; wie was de White Lady? Ingrid wijst de belangrijkste figuur op de rots aan….” Hij is een Sjamaan, een traditionele genezer”. Geen vrouw en ook niet wit. The White Lady is een zwarte man. Een San.
Sjamaan in trance
Ingrid vertelt verder: “De Sjamaan is regelmatig in trance, hij is dan half antilope en half mens. De man vlak achter de Sjamaan is zijn assistent. Hij moet ervoor zorgen dat de trance niet langer duurt dan 30 minuten”.
The White Lady
Jagen met de huid van een Wildebeest
Het bloed van de blauwe Wildebeest en het bloed van de Sjamaan werden gebruikt om zieken te genezen.
Verder zie ik op de rots Oryxen en vrouwen met duidelijke borsten. Zij dragen hout voor het vuur en bloemen en wortels voor medicijnen. Je ziet ook mensen met de huid van een Wildebeest om, de manier om te jagen in die tijd. Een skelet betekende droogte; geen water en geen voedsel. Zo werd dit met de andere groepen gecommuniceerd. Het is fascinerend het verhaal achter de rotstekeningen te horen. Een kijkje in een totaal andere wereld.
Lees meer over Namibië