São Tomé en Principe in de Golf van Guinee
Vanuit São Tomé vliegen we in 20 minuten naar het kleinere Principe. De eilanden liggen maar 140 kilometer uit elkaar, in de Golf van Guinee, voor de kust van West-Afrika. Ik zeg dat er maar even bij, voordat ik hier kwam moest ik het ook opzoeken. Principe is zes keer kleiner dan São Tomé, zo’n 136 km2.
Eerste indruk van Príncipe:overal HBD
Wanneer ik op Príncipe aankom, valt het me meteen op: overal rijden auto’s rond met hetzelfde logo, HBD. Pick-ups, vrachtwagens, jeeps – het lijkt wel alsof het hele eiland ermee rondscheurt. Ook zie ik mensen in shirts met diezelfde drie letters. Al snel hoor ik dat er veel over wordt gepraat. HBD – Here Be Dragons – is de grote kracht achter veel wat hier op het eiland gebeurt en bovendien is het de grootste werkgever op het eiland. Het is het project van de Zuid-Afrikaanse ondernemer Mark Shuttleworth, ooit internetmiljonair en de eerste Afrikaanse ruimtetoerist, die zijn pijlen op duurzame ontwikkeling richtte en van dit eiland zijn levenswerk maakt.
Toerisme, landbouw en natuurbehoud in één hand
HBD beheert de bekendste lodges van Príncipe – Bom Bom, Sundy Praia en Roça Sundy – en heeft daarnaast landbouw- en duurzaamheidprojecten opgezet. Ze ondersteunen natuurbehoud, beschermen de stranden waar zeeschildpadden hun eieren leggen en bieden scholing en banen. Voor een eiland met slechts zo’n 7.000 inwoners heeft dit een enorme impact.
Sundy heden en verleden
Wij bezoeken Sunda Praia-de naam zegt het al, mooi gelegen aan het strand-en Roça Sundy, een stijlvol hotel in een oude plantage. Geen goedkope hotels, er is hier gekozen voor een hoge kwaliteit en kleine aantallen reizigers. Ik zie hoe gasten binnenkomen – sleutels krijgen, even rondkijken – en ik stel me voor hoe dat hier vroeger ging. Toen was dit een van de grote cacaoplantages, waar de huizen vol zaten met families die er woonden en werkten. Na de onafhankelijkheid raakten de plantages in verval, nu wordt het complex volop gerestaureerd: oude woonvertrekken veranderen in stijlvolle kamers en zelfs de kerk op het terrein krijgt een tweede leven. Het verleden is hier nooit ver weg, maar krijgt wel een nieuwe betekenis. Een mooi voorbeeld van behoud van het oude met een nieuwe invulling, én bovendien een bron van werkgelegenheid.
Waarom NGO’s zo belangrijk zijn op Principe
Maar HBD is niet de enige speler. Juist omdat Príncipe klein is en een bijzondere status heeft als UNESCO-biosfeerreservaat, trekken ook NGO’s en internationale organisaties hierheen. Hun projecten richten zich op voedselzekerheid, educatie en bescherming van de unieke natuur. Omdat de schaal zo klein is, zie je resultaten vaak meteen terug in de dorpen en gemeenschappen, en dat is zeer welkom en noodzakelijk.
Fundação Principe: natuur en gemeenschap in balans
In mijn hotel ontmoette ik een medewerkster van Fundação Príncipe, een lokale NGO die zich volledig richt op natuur en gemeenschap. Ze vertelde hoe ze met collega’s ’s avonds langs de stranden patrouilleert om nesten van zeeschildpadden te beschermen en hoe onderzoekers bijzondere vogels monitoren die nergens anders voorkomen, zoals de Príncipe Thrush. Ook werken ze samen met vissers om duurzamere methodes te gebruiken en tegelijk hun inkomen veilig te stellen.
Faya: kansen voor jongeren en vrouwen
Daarnaast is er Faya, een organisatie die zich inzet voor jongeren en vrouwen met projecten rond onderwijs, gezondheid en ondernemerschap. Waar HBD banen creëert via toerisme en landbouw, proberen NGO’s als Fundação Príncipe en Faya de gemeenschap van binnenuit sterker te maken.
Principe als voorbeeld voor de regio
Later sprak ik een man uit Angola, die namens een bedrijf ook hier actief is. Hij benadrukte hoe goed de organisaties op Príncipe hun werk doen en dat de president zelf achter deze initiatieven staat. Voor hem is Príncipe een voorbeeld voor de regio: een klein eiland met een unieke biosfeer, waar natuur, gemeenschap en internationale samenwerking samenkomen.
Meer dan een persoonlijke reflectie: mijn indruk
Wat mij bijblijft, is dat Príncipe veel meer is dan een idyllische tropische bestemming. Het is een plek waar een paar duizend mensen samenleven in een kwetsbaar ecosysteem, en waar door samenwerking met NGO’s, ondernemers en de overheid wordt gewerkt aan een toekomst die zowel de natuur als de gemeenschap ten goede komt. Op een hele mooie manier.