Baobabs en zebus in Madagaskar

"We leave at 7 am ". Zo, het tempo zit er meteen goed in, onze eerste dag in Madagaskar. Vroeg op pad voor het mooiste licht én een aangename temperatuur. Op naar het Spiney Forest.

Spiney Forest-Reserve Reniala

Het Spiny Forest, of Reserve Reniala- zoals het officieel heet-mogen we niet missen. De verschillende endemische (alleen hier voorkomend) boom- en plantensoorten, een grote collectie verschillende cactussoorten; het is heel bijzonder. Davide onze gids is duidelijk; als we vroeg vertrekken dan zien we alles op z'n mooist op deze unieke plek in het zuidwesten van Madagaskar waar we met een speciaal vervoermiddel naar toe gaan.

De zebukarren staan klaar

Iets voor 7 uur zie ik de jongens van de zebukarren, het bijzondere vervoermiddel, druk in de weer met de voorbereidingen. De karren staan klaar, eenvoudige metalen wagens met twee wielen, een kussen erin voor meer comfort, de grote koeien ernaast, gereed om aangespannen te worden. Het laatst dat ik een soort ossenkar zag was in Myanmar, in Nederland heb ik ze sowieso nog nooit gezien.

Lange horens en een grote bult

De zebus -zoals de grote koeien heten met hun lange horens en een soort kameelachtige bult- hebben een touw door de neus en staan twee aan twee met een eenvoudige houten balk op hun nek. Zou dat niet vervelend voelen voor zo'n dier, vraag ik me af? Er is weinig tijd om hier bij stil te staan, we vertrekken. De koetsier voorop, drie personen in het karretje erachter. Heel stabiel voelt het niet, we passen er net in met z'n drieën, maar bijzonder is het zeker. De zebus draven in een pittig tempo, aangemoedigd door de koetsier met een tak als zweep.

Zebus, de helden van Madagaskar

"De zebus, dat zijn de helden van Madagaskar", zegt Davide. "Ze overleven in taaie omstandigheden. Net als bij de kamelen zit in de bult hun energiereservoir waar vet wordt opgeslagen, altijd handig in tijden van voedselschaarste en droogte. Ze trekken de karren, werken op het land, maar het zijn niet alleen werktuigen. We eten ze ook en als er een feest is, bij rituelen of traditionele ceremonies dan spelen onze zebus een belangrijke rol. We betalen er zelfs de bruidsschat mee". Held of niet, de zebus worden ondertussen flink geslagen om het tempo erin te houden. Of het nu gaat om ezels in Griekenland of zebus in Madagaskar, ik vind het al snel zielig.

Spiney Forest in Ifaty

Al hobbelend in hoog tempo komen we aan bij de Spiney Forest. Rode aarde, droog en dor, grappige stekelbomen ( Ocotillo zegt Davide), en de niet te missen baobabs, "de moeder van het woud" in alle soorten en maten. De bijzondere boom die eruitziet alsof hij ondersteboven is geplant, met een stam die eruitziet alsof hij met zijn wortels de lucht in is gegaan. 

De baobab boom in Madagaskar

Volgens de Afrikaanse volksmythe werden ooit alle bomen op aarde geplant door de goden. Elke boom had een specifieke taak en eigenschap. De Baobab-boom was echter een ondeugende en arrogante boom. Het zou opscheppen over zijn grootte en kracht, en beweerde zelfs dat het de mooiste boom van allemaal was.

Legende van de baobab

Dit gedrag irriteerde de goden, en om de arrogantie van de baobab-boom te straffen, besloten ze om de boom uit de hemel te rukken en deze ondersteboven op aarde te planten. Dit verklaart waarom de baobab-boom eruitziet alsof hij met zijn wortels omhoog in de lucht is geplant. 

Imposante stammen  

Straf of niet, ik vind ze prachtig. De imposante stam is als een dikke, gerimpelde fles, de takken zien eruit als reusachtige knoestige vingers die in de lucht grijpen. Sommige baobabs worden geschat op duizenden jaren oud. De zebus mogen de helden zijn van Madagaskar, de baobabs doen het ook niet slecht. Davide vertelt; "Baobabs zijn als de supermarkt, apotheek en waterput van de natuur allemaal in één. De vruchten zijn een soort superfood, boordevol voedingsstoffen. De schors en het hout worden gebruikt voor medicinale doeleinden, en het water dat in de stam wordt opgeslagen, is levensreddend in droge tijden".

Heilige bomen

In de harten van de mensen in Madagaskar hebben baobabbomen een speciale plek. Ze zijn heilig en hebben spirituele betekenis. Het zijn bijzondere ontmoetingsplekken waar er contact wordt gemaakt met voorouders, waarvan gedacht wordt dat ze in de takken huizen.

Ontbossing in Madagaskar

Zo'n geloof is toch echt een geluk bij een ongeluk. In Madagaskar heeft er enorm veel ontbossing plaatsgevonden, maar door deze speciale status is de meeste baobabs dit lot bespaard gebleven.

Bijzondere sfeer in Spiney Forest

Ik word gegrepen door de bijzondere sfeer van het Spiny Forest, zo vroeg in de ochtend. De zon komt op, het licht schijnt door de bomen; de contouren verschijnen op een bijna mystieke manier. We worden begroet door een koor van vogels. Het is net na half 8, je hoort mij niet klagen over vroeg opstaan en dan hebben we ook al kennis gemaakt met twee iconen van Madagaskar.